UNA

Opis wg. www.raft.cz

Rzeka górska i turystyczna
Ujście do Sava

[googlemaps http://maps.google.com/maps/ms?msa=0&msid=203699708748261902402.0004cedf199b4e865cf8d&hl=pl&ie=UTF8&t=p&ll=44.620777,16.200714&spn=0.351889,1.028595&z=10&output=embed&w=750&h=350]

Una, jedna z większych rzek Bośni  ( długość 249 km) ma swe źródła w Chorwacji  niedaleko  Srbaca, na  wysokości 408 m .n.p.m. W licznych  fragmentach płynie  z dala od  miejscowości  i dróg przez obszary nietkniętej przyrody, częściowo także przez piękne kaniony. Tworzy dwa duże wodospady  oraz wiele stopni o wysokości od 1 do 3 m. Rzeka ma charakter krasowy , kolor wody jest niebiesko- szmaragdowy , spotykamy  tez  znaczna ilość źródeł krasowych . Una praktycznie na całym swym biegu jest łatwa technicznie choć i na odcinkach ZW trafiają  się nieprzyjemne wiry. Średni spadek wynosi 2‰. Trudniejszą i wymagającą wodę mamy tylko na odcinku 9 km poniżej Štrbačkiego  Buku , oraz 3 km poniżej Martin Brodu.  Ze względu na to że  częściowo  rzeka płynie odcinkiem granicznym w okolicy Strbackiego Buku możemy spotkać się z kontrolami paszportów.Dodatkowo  na terenie Parku mogą być pobierane opłaty.

Odcinek		km wg DKV	Trudność
górny	Dolnaja Suvaja – Martin Brod	0 – 31	ZWC
	Martin Brod – ujście Unac	30 – 33	WW III (IV)
	Ujście Unac – Štrbački Buk	33 – 60	ZW – WW I
	Štrbački Buk – Loskum	60 – 69	WW III – IV (V)
	Loskum – Kralje	69 – 102	WW II
środkowy	Kralje – elektrownia Kostela	102 – 109	WW I
	elektrownia  – Ostrożak	109 – 116	WW II-III
	wąwóz  Grmusa	116 – 138	ZW – WW I
dolny	mało interesujący, woda zanieczyszczona	138 – 249	ZW

Spływalność – rzeka jest spływalna praktycznie całorocznie, w internecie nie ma miarodajnych wodowskazów dla    górnego odcinka rzeki.Wodowskaz w  Hrv.Kostanjika daje ogólna wiedzę na temat stanu wody na rzece. Przy moście w Martin Brod mamy wodowskaz miarodajny dla górnego odcinka rzeki.

KILOMETRAŻ

0.0	krasowe źródło  rzeki przy Dolnja Suvaje niedaleko  Srbaca, na  wysokości 408 m .n.p.m
19.0	Dolnaja Suvaja, brak dokładniejszego opisu tego odcinka, raczej  spokojna woda
31.0	niezwykły  wysoki na kilkanaście  metrów wodospad  w Martin Brod , przenoszenie stromo po prawej stronie.Przez następne 2 km mamy wspaniały odcinek stopni o średniej wysokości, położonych w pięknym leśnym wąwozie. Przy wyższej wodzie wszystko jest spływalne. Pomiędzy stopniami mamy spokojną wodę.
33.0	po prawej ujście  Unac
33.1	drogowy , Martin Brod   dalej spokojna woda,czasami tylko małe stopnie, ZW do WW I
45.0	drogowy , Kulen Vakuf, następne  15km to  piękny spokojny odcinek  biegnący w oddali od dróg.nadal ZW do WWI
47.2	drogowy, krótka sutjeska WW I, przed mostem po prawej kemping
60.0	kolejowy , Strbački Buk po lewej  + 500m wodospad Štrbački Buk – trzy stopnie (ostatni    WW IV , przenoszenie po prawej). Następujący potem  wąwóz  ciągnący się aż do Loskun jest najciekawszym odcinkiem dzikiej wody na Unie, mamy 2,5 km WW IV z szybka wodą i nielicznymi stopniami. Przy wysokiej wiosennej wodzie mamy silne walce i trudności do WW V.
62.5	wąwóz staje się szerszy,trudności spadają do WW III
69.0	Loskum stacja kolejowa,  do Ripača kilka stopni   po sprawdzeniu  , przy wysokiej wodzie należy uważać na odwoje
87.0	Ripač po prawej , v 3m   z prawej lub lewej po sprawdzeniu , dalej   stopnie do WW III
175.0	Bihač – przystań  klubu kajakowego , drogowy, pole biwakowe na wyspie skalisty  odcinek  do WW II, droga biegnie wzdłuż rzeki
102.0	Kralje, dalej WW I
109.0	400m elektrownia  Koštela, za elektrownią  ładny odcinek  3 km WW II, przy wyższej wodzie do WW III.
112.0	koniec WW III, dalej  WW  I-II
116.0	Srbani , odległe 4 km od pięknie wysoko położonego miasta Ostrosovak, początek 22 km  wąwozu  Grmuša – pięknego widokowo  ale łatwego WW I do ZW z małymi falami. Można go polecić dla turystycznego pływania.
138.0	Bosanska Kupa, drogowy
174.0	Bosanski Novi –  dopływ rzeki  Sana, dalej   woda zanieczyszczona,prąd zwalnia a okolica staje sie mało interesująca, dlatego najlepiej zakończyć tutaj płyniecie.
249.0	ujście Uny  . do Savy na  jej 394km

Mój komentarz

Une pływaliśmy pod koniec  maja 2012r.  Stan wody był powyżej HW na wodowskazie  w Hrv.Kostanjika wynosił około 125 cm, przy moście w Martin Brod wynosił około 130 cm.

Trzeba mieć świadomość że  najciekawsze odcinki  rzeki znajdują się  na terenie  powstałego w 2008 r Parku Narodowego Una.

Reguły przebywania  na terenie Parku i możliwości pływania  są niestety bliżej nieokreślone i nawet w biurze Parku , które znajduje się w Bihacu trudno uzyskać jednoznaczne informacje . Konkretnie zaś  co innego mówią w biurze Parku co innego strażnicy na terenie  Parku a jeszcze co innego właściciele  stacji ratingowych. Ci ostatni twierdzili że jakiekolwiek płyniecie odcinka poniżej Strbackiego Buku ( czy kajakiem czy raftem) bez przewodnika którego oni mogą zapewnić, jest zabronione, w biurze mówili tylko  , że jest wskazane korzystanie z usług firm ratingowych , a strażnik parkowy pobierał tylko opłaty 5 euro od osoby (wystawiał pokwitowania)  za spłyniecie i nic więcej go nie obchodziło.

Odcinek od Martin Brod  podobno można spływać bez opłat, przynajmniej od nas strażnik Parku  żadnych pieniędzy nie chciał. Dla odmiany spłyniecie Unacu podobno wystarczy zgłosić choć z informacji ze strony Parku wynika ze płyniecie nim jest zabronione. Sytuacja może się z każdym rokiem   zmieniać , niemniej z naszego doświadczenia wynika  ze nie należy się za dużo pytać ( szczególnie w firmach ratingowych)  i wychodzić z założenia ze co nie jest wyraźnie zabronione należy traktować za dozwolone.

Najlepszym miejscem  biwakowym dla  spływania Uny i Unacu jest kemping firmy raftingowej  DISCOVER BIHAĆ położony około 2 km poniżej Kulen Vakuf , ładnie położony  na terenie dawnego młyna przed krótka i malownicza soutjeską. Ceny i warunki  są dość przyzwoite ( około 5 euro na osobę) pod warunkiem  że nie damy się naciągnąć na proponowane  dodatkowe atrakcje czy też wynajęcie przewodnika po rzece.

W pobliżu mamy małe miasteczko Kulen Vakuf nad którym górują ruiny twierdzy. Warto tam się wybrać ,chociażby dla pięknego widoku który się stamtąd rozpościera.

Spływanie odcinka  stopni  w  Martin Brod  można rozpocząć bezpośrednio    za  wodospadem gdzie przy platformie widokowej mamy dość niewygodne zejście do pierwszego  „jeziorka ” .

Dalej mamy kilka  kilkumetrowych slapów o trudności do WW IV przedzielanych „basenami” ze  spokojną wodą.

Ostatni z nich widoczny jest z kładki łączącej  brzegi rzeki w  centrum miejscowości przy tablicy informacyjnej Parku.

 

 

Za ta kaskadą  mamy już tylko niewielkie  co najwyżej metrowe progi i jest zdecydowanie łatwiej  , nie więcej niż WW III , ale nadal niezwykle malowniczo.

Za kładką  rzeka się rozszerza i wpływamy praktycznie do lasu , gdzie wybieramy drogę pomiędzy licznymi drzewami. 

 Az do ujścia rzeki Unac ,  mamy liczne stopnie, a rzeka przepływa pomiędzy kępami drzew, niektóre z nich leża w wodzie tworząc dodatkowe przeszkody

Płyniecie kończymy  około 200 m za ujściem rzeki Unac , po prawej stronie przed częściowo zniszczonym mostem. Mamy też tam wodowskaz, który wskazywał poziom 130 cm i dość dobre wyjście przez niewielką łąkę.

 W sumie bardzo ciekawy choć krótki odcinek, na początku wręcz ekscytujący i wymagający, od kładki dostępny nawet dla niezbyt zaawansowanych kajakarzy.

Odcinek poniżej Strbackiego Buku to najbardziej znany i reklamowany odcinek Uny. Wodospad rzeczywiście robi wrażenie tak jak i pierwsze kilkaset metrów rzeki poniżej. Dalej niestety nie jest już tak ciekawie ,ale po kolei...

 Na miejsce startu dojeżdżamy około 10 km droga gruntowa prowadząca wzdłuż  rzeki od miejscowości Orasac  położonej przy szosie z Bihaca do Martin Brod. Droga jest wąska i często robią się na niej zatory szczególnie gdy zachodzi konieczność wymijania aut jadących  z naprzeciwka

Po drodze mijamy wioskę  Celije ,a następnie dojeżdżamy do do ruin wioski Strbacki buk która w  1992 roku została kompletnie zniszczona przez wojska serbskie. Mamy tam tablice upamiętniającą pomordowanych . W pobliżu  znajdziemy wiatę i  duże drzewa przy których trzeba wylądować sprzęt i  zostawić samochody.

Dalszą drogę do wodospadu i miejsca rozpoczęcia spływu trzeba odbyci pieszo. Firmy  raftowe  (baza  jednej z nich  znajduje się tuz przy rzece powyżej wodospadu)  maja opatentowaną metodę zrzucania pontonów z wodospadu i podążania za nimi. Strażnik parku zapytany o najlepsze miejsce do skoku twierdził jednak że jest to niebezpieczne ( co jest niewątpliwie prawdą) i  kategorycznie zabronione ( co prawda nie jest jak widać na zdjęciu). 

Być może większa ilość euro i brak postronnych osób spowodowałaby zmianę  stanowiska,  ale jako że  nie sprawdziliśmy tej metody (parcie na oddanie skoku było  umiarkowane – bo wody rzeczywiście było dużo a kocioł pod wodospadem  groźny i imponujący) , tak jak zwykli śmiertelnicy podążyliśmy  ze sprzętem  wytyczoną wąską ścieżką.

Płyniecie można rozpocząć sprzed drugiego około 6 m wysokiego  wodospadu, co też uczyniliśmy, choć tylko  w 3 osobowej obsadzie. Kajakarze  zaczęli jeszcze jakieś 200m niżej ze względu na bardzo nieprzyjemne i trzymające przy tym stanie wody  odwoje.

[youtube http://www.youtube.com/watch?v=0CbWlkdR3og&feature=youtu.be&w=510&h=315]

Po wpłynięciu do doliny mamy jeszcze kilka  w miarę szerokich przejść z dużymi spadkami, ale jeżeli jest to WW IV to bardzo słabe, w mojej ocenie góra WW III+ nawet przy tak wysokiej wodzie.

 Po  około 2 km  dolina się rozszerza  prąd słabnie i trudności się kończą.

Jako  że woda staje się praktycznie stojąca a wiatr zdawał się sprzyjać, wiec zdesperowani rozwinęliśmy  żagle.

Nudę przerywają tylko raz po raz szerokie stopnie wodne z raczej nieprzyjemnymi walcami

Za trzecim albo  czwartym  stopniem po lewej stronie  zaczyna się  Loskun , mamy  kilka stacji ratingowych i łąkę przy której należy  zakończyć płyniecie. Kontynuowanie wędrówki  nie ma najmniejszego sensu.Wynudzeni w oczekiwaniu na samochód legliśmy pokotem

Jak krótko  scharakteryzować ten odcinek  rzeki ? Imponujący wodospad, komercja i rozczarowanie na wodzie to 3 skojarzenia które nam  pozostały  po spłynięciu tego przereklamowanego  odcinka Uny.

 Reasumując  jeżeli pływać  po Unie to tylko górny uroczy odcinek wodospadów w Martin Brod. Wodospad  Strbacki Buk naprawdę  warto obejrzeć , ale płynąć poniżej  już niekoniecznie. Kto nie wierzy niech sprawdzi.